.
Xét về một khía cạnh nhỏ hơn, khi đi làm nhà, thiết kế nhà cho khách hàng, câu hỏi mà họ thường hỏi tôi và băn khoăn nhiều nhất đó là: "Bàn thờ Tổ tiên đặt ở vị trí nào, quay về hướng nào là tốt nhất, là phúc nhất, là có lộc nhất?"... Thật là lạ, có nhà thì họ quan niệm Bàn thờ phải đặt ở phòng khách, có nhà thì Bàn thờ phải đặt ở tầng tum trên cùng cao nhất, và trên đó không được đặt bất cứ thứ gì đè lên; có nhà thì xem thầy phong thủy bảo bàn thờ phải đặt hướng tuổi chủ nhà, có nhà thì thầy sư bảo bàn thờ phải quay hướng Tây, có nhà thì thầy cúng bảo bàn thờ phải nằm đằng trước và cùng hướng với hướng nhà; thậm chí có nhà xem vài thầy nhưng mỗi thầy phán một kiểu...
Việc chúng ta cãi nhau xem đặt thế nào mới đúng, giống như việc chúng ta tìm cách chữa bệnh sốt vậy. Trong khi đó, Sốt là triệu chứng biểu hiện của cơ thể chứ không phải là căn bệnh, phải tìm ra nguyên do gốc gác gây ra căn bệnh và chữa trị mới đúng! Đặt Bàn thờ ở đâu, Xây dựng Nhà thờ Họ hay không, Xây dựng Lăng mộ như thế nào, không quan trọng bằng việc hiểu ra mục đích, ý nghĩa của những việc này.
-----------------------
TRƯỚC HẾT CẦN BIẾT RẰNG:
Xây dựng Nhà thờ Họ, xây dựng khu thờ tự Lăng mộ, tìm thế đất tốt, thu khí trấn trạch là điều mà bất kỳ dòng họ Việt Nam nào cũng muốn, với mong ước gia đình, con cháu, dòng tộc bình an và phát triển thịnh vượng. Các cụ xưa kia đã dạy rằng: "Uống nước nhớ nguồn!", "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây!". Cội rễ, gốc gác với nhiều người Việt Nam có ý nghĩa vô cùng to lớn. Cùng với gốc đa, giếng nước, sân đình, những hình ảnh tiêu biểu của làng quê Việt Nam, cội rễ với đa phần người Việt còn là sự gắn kết và tiếp nối của bao thế hệ qua những bộ gia phả, Nhà thờ Họ.
Nhà thờ Họ là nơi sum vầy của dòng tộc, nơi tìm về của con cháu các thế hệ sau, Nhà thờ họ cũng là nơi lưu giữ gia phả, văn tự cổ cùng những sắc phong, tượng thờ, bài vị cùng những điển tích về dòng họ, là nơi lưu giữ những di vật của tổ tiên. Đây có thể được coi như một bảo tàng thu nhỏ của dòng họ bởi nó chứa đựng rất nhiều thông tin về dòng họ. Nội thất bên trong nhà thờ được sắp đặt trang nghiêm, có thứ tự rõ ràng và sự sắp sếp có chủ ý thể hiện những thông tin về gia đình, dòng họ được sắp xếp một cách chu đáo, đầy đủ để con cháu trong họ cũng như người ngoại tộc có thể hiểu khá tường tận về lịch sử của dòng họ cùng những con người, những danh nhân của dòng họ.
Nhà thờ họ được coi như điểm hội tụ, thờ cúng tổ tiên, ông bà, những người anh hùng, những danh nhân, những người có công với đất nước, làm lưu danh dòng họ trong sử sách của đất nước, của dân tộc. Nhà thờ họ luôn có một vị trí đặc biệt trong thế giới tâm linh của những người con trong dòng họ bởi đó là nơi giúp họ nhớ lại những đỉnh cao vinh quang của dòng họ, những tấm gương sáng của tổ tiên và đồng thời những ước vọng của mỗi còn người trong dòng họ được nguyện cầu tại đây.
Xây dựng Nhà thờ họ là một việc làm có nhiều ưu điểm. Đây là một hành động hướng về cội nguồn. Chúng ta biết rằng hạt nhân của xã hội là gia đình. Một dòng họ có nhiều gia đình, nhiều dòng họ hợp thành xã hội. Một xã hội tốt đẹp phải bắt nguồn từ những gia đình tốt đẹp, từ những dòng họ tốt đẹp.
NHƯNG:
Mỗi gia đình mỗi dòng họ được cấu thành từ mỗi cá nhân chúng ta, chúng ta là giọt nước cũng chính là dòng thác - là sự phản ánh của chính gia đình và dòng họ của mình.
Một cơ thể khỏe mạnh chỉ khi tất cả các bộ phận và cơ quan trên cơ thể đều khỏe mạnh, một dòng họ có thể ví như một cơ thể. Nếu một cánh tay đau, hoặc một cái chân tật, hay cái dạ dày viêm loét lâu năm... liệu cơ thể đó có khỏe mạnh, phát triển bình thường được hay không? Với một cơ thể đang đau ốm bệnh tật việc quan trọng là chữa trị cho nó hay là khoác lên mình chiếc áo thật đẹp để quên đi việc mình đang bị ốm? Chúng ta thường nghe và nhắc đến "TẦM LONG ĐIỂM HUYỆT", tìm những vị thế đất đắc địa để làm hưng thịnh cho mình, cho gia đình, dòng họ... LONG MẠCH trong sách cổ nhắc đến ở đây là gì? Có phải một vùng đất tốt phát KHÍ hay không? Hay liệu rằng đó là chính chúng ta, LONG MẠCH trong dòng tộc liệu rằng có phải là những con người trong dòng tộc đó? Là Ông, là Bác, là Cô là Chú, là Anh, là tôi. KHÍ liệu rằng có phải chính là bản thân chúng ta? KHÍ tốt thì thịnh, KHÍ hư thì suy?
Hỏi đâu xa vời mà quên mất nơi đây. Cứ nhìn vào các con người trong dòng tộc đó biết ngay tương lai dòng tộc; một gia tộc đoàn kết, thương yêu lẫn nhau, có lòng biết ơn thì gia tộc đó bền chặt và phát triển; ngược lại một gia tộc chia rẽ, phân tách, lủng củng, chỉ trích, trách móc, đổ lỗi lẫn nhau thì gia tộc đó sẽ ra sao? Để cơ thể khỏe mạnh thì tất cả các bộ phận trên cơ thể phải khỏe mạnh. Để một dòng họ phát triển thì tất cả thành viên phải đồng lòng và đoàn kết, tu dưỡng để làm tấm gương cho con cháu noi theo. Việc xây dựng Nhà thờ Họ là tốt, để con cháu có nơi sum vầy, tìm về Nguồn cội, tuy nhiên việc tu dưỡng chính mình, rồi quan tâm, đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau quan trọng hơn là việc tranh cãi về xây cái gì, ở đâu, bao giờ. Chẳng thế mà cổ nhân mới gợi ý: "Tiên tích đức, hậu tầm long."
CÂN BẰNG VÀ HÀI HÒA
Giáo dục trong dòng họ là một nhân tố cực kỳ quan trọng. Để phát triển mỗi dòng họ, chính là sự tu dưỡng và phát triển của chính bản thân chúng ta, bản thân có tốt lên từng ngày thì dòng họ mới hưng thịnh từng ngày được, đó mới là điều quan trọng và tiên quyết. Chúng ta phải biết tự tu dưỡng, biết cách giúp chính mình thì mới biết cách để giúp người khác.
Tôi từng đọc được ở đâu đó một đoạn như thế này:
Trong khu mộ tại nhà thờ Westminster, London, Anh quốc, giữa những tấm bia mộ của nhiều nhà lãnh đạo và những người nổi tiếng thế giới, có một tấm bia mộ đặc biệt ghi lại vài lời tâm sự khi sắp lìa đời. Có người cho rằng đó là một bài học cuộc sống sâu sắc, có người lại nói đó là một nhân cách hướng nội, cũng có người lại liên tưởng tới triết lý “tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ” của Nho giáo – thay đổi chính mình để thay đổi thế giới – nổi tiếng của phương Đông.
“Khi tôi còn trẻ, còn tự do, trí tưởng tượng của tôi không bị giới hạn, tôi đã mơ thay đổi thế giới.
Khi tôi đã lớn hơn, khôn ngoan hơn, tôi phát hiện ra tôi sẽ không thay đổi được thế giới, vì vậy tôi rút ngắn ước mơ của mình lại và quyết định chỉ thay đổi đất nước của tôi. Nhưng cũng như vậy, dường như đất nước không thể thay đổi được.
Khi tôi bước vào những năm cuối đời, trong một cố gắng cuối cùng, tôi quyết định chỉ thay đổi gia đình tôi, những người gần nhất với tôi. Nhưng than ôi, điều này cũng là không thể.
Và bây giờ, khi nằm trên giường, lúc sắp lìa đời, tôi chợt nhận ra:
Nếu như tôi bắt đầu thay đổi bản thân mình trước, lấy mình làm tấm gương thì có thể thay đổi được gia đình mình, với sự giúp đỡ, động viên của gia đình mình, tôi có thể làm điều gì đó thay đổi đất nước.
Và biết đâu đấy, tôi thậm chí có thể làm thay đổi thế giới!”
---
Người phương Đông xưa cho rằng “tiểu trung hữu đại”, trong cái nhỏ có cái lớn, giọt nước nhỏ không ngừng chảy xuống có thể làm mòn tảng đá, mồi lửa nhỏ cũng đủ để đốt cháy cả cánh đồng, việc nhỏ không nhịn sẽ làm loạn chí lớn, mỗi ngày một việc tốt đủ để kết nhiều thiện duyên. Bất cứ “đại thiện” nào cũng cần tích lũy từ “tiểu thiện” mà thành. Không ai có thể một bước trở thành anh hùng, hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân. Chính vì thế con người muốn thay đổi thế giới thì trước hết phải thay đổi chính mình, phải bắt đầu từ việc tu thân, sau đó mới đến tề gia, trị quốc, rồi mới bình thiên hạ được.
Bởi thế, Nho giáo khi viết về chuyện “tu thân” thì đặt nó xếp sau “Cách vật, Trí tri, Thành ý, Chính tâm”.
“Cách vật” và “Trí tri” có ý là tìm tòi nguyên lý của sự vật để hiểu biết đến tận cùng, hiểu sâu sắc.
“Thành ý” nghĩa là không tự lừa dối mình, khi sống với người khác phải như thế, nhưng khi sống một mình cũng phải như thế, nội tâm phải như thế mà biểu hiện ra bên ngoài cũng phải như thế.
“Chính tâm” là dạy người ta đề phòng dục vọng cá nhân, khắc chế những điều xấu, luôn giữ vững lương tri và chuẩn tắc làm người.
“Tu thân”, kỳ thực có ý là tu dưỡng, sửa đổi, nghiêm khắc với lời nói và hành vi của mình.
“Tu kỷ dĩ kính, tu kỷ dĩ an nhân, tu kỷ dĩ an bách tính”, một người có thể tu chính mình thì sẽ có được sự tôn trọng của người khác, lại có thể mang lại sự bình an cho người khác và cho mọi chúng sinh trên mặt đất này.
<Duy Thanh>
1h09 04/05/2020
No comments:
Post a Comment